ناوه‌ڕۆك
ناساندن
خێزانی ڕۆمانۆڤ یان ماڵی ڕۆمانۆڤ (بە ئینگلیزی: House of Romanov، بە عەرەبی: عائلة رومانوف) خێزانێکی ئیمپراتۆریی حوکمڕانی ڕووسیا بوو لە ساڵی ١٦١٣ تا ١٩١٧. دوای ئەوەی تسارینا ئەناستاسیا ڕۆمانۆڤا هاوسەرگیری لەگەڵ تزاری یەکەمی ڕووسیا، ئیڤانی ترسناک کرد، ئەم بنەماڵەیە ناوبانگیان پەیدا کرد.
بنەماڵەکە بوو بە بەرزترین پلە لە ئاغاکانی ڕووسیا لە دوکایەتی گەورەی مۆسکۆ و تزارۆمی ڕووسیای دواتریش لە ژێر دەسەڵاتی شانشینی، کە لەگەڵ مردنی تزار فیۆدۆری یەکەم لەناوچوو لە ساڵی ١٥٩٨. لە ٢١ی شوباتی ١٦١٣ زێمسکی سۆبۆر مایکل ڕۆمانۆڤی وەک تزاری ڕووسیا هەڵبژارد، و ڕۆمانۆڤەکانی وەک دووەم شانشینی حوکمڕانی ڕووسیا دامەزراند. پیتەری یەکەم نەوەکەی مایکل کە لە ساڵی ١٧٢١ ئیمپراتۆریەتی ڕووسیای دامەزراند، لە ڕێگەی زنجیرەیەک شەڕ و چاکسازییەوە وڵاتەکەی گۆڕی بۆ زلهێزێکی گەورە. هێڵی نێرینەی ڕاستەوخۆی ڕۆمانۆڤەکان کۆتایی هات کاتێک ئیمپراتۆری ئەلیزابێسی ڕووسیا لە ساڵی ١٧٦٢دا بەبێ منداڵ کۆچی دوایی کرد. لە ئەنجامدا، پیتەری سێیەمی کوڕەزای، ئەندامێکی ئەگناتیک لە ماڵی هۆڵشتاین-گۆتۆرپ (لقێکی کادێتی لە ماڵی ئەڵمانی ئۆلدنبۆرگ کە لە ساڵی ١٧٦٢دا حوکمڕانی دانیمارکی دەکرد)، سەرکەوتە سەر تەخت و ناوی ماڵی دایکی ڕۆمانۆڤی وەرگرت. کە بە فەرمی بە ئەندامانی خێزانی ڕۆمانۆڤ ناسران، نەوەکانی دوای ئەلیزابێس هەندێک جار بە "هۆڵشتاین-گۆتۆرپ-ڕۆمانۆڤ" ناودەبرێن. دەستلەکارکێشانەوەی ئیمپراتۆر نیکۆلاسی دووەم لە ١٥ی ئازاری ١٩١٧ لە ئەنجامی شۆڕشی شوبات کۆتایی بە ٣٠٤ ساڵ دەسەڵاتی ڕۆمانۆڤەکان هێنا و بووە هۆی دامەزراندنی کۆماری ڕووسیا لە ژێر حکوومەتی کاتیی ڕووسیا و دروستبوونی شەڕی ناوخۆی ڕووسیا لە ساڵانی ١٩١٧-١٩٢٢. لە ساڵی ١٩١٨ بەرپرسانی بەلشەفییەکان ئیمپراتۆری پێشوو و خێزانەکەیان لەسێدارەدا. لە کۆی ٦٥ ئەندامی ئەنجوومەنی ڕۆمانۆڤ، ٤٧ کەسیان ڕزگاریان بوو و چوونە دەرەوەی وڵات.
لە ساڵی ١٩٢٤ دوکی گەورە کیریل ڤلادیمیرۆڤیچ، نەوەی باڵای هێڵی نێرینەی ئەلێکساندەری دووەمی ڕووسیا ڕایگەیاند کە ئەو سەرۆکی ماڵی ئیمپراتۆری ڕووسیای لەکارکەوتووە. لە ساڵی ١٩٩١ـەوە جێنشینی تەختی پێشووی ڕووسیا مشتومڕی لەسەرە.
سەدەی ١٨
ڕۆمانۆڤەکان بنەچەی خۆیان لەگەڵ دوو دەیان بنەماڵەی ئاغای دیکەی ڕووسیدا هاوبەش دەکەن. سەرەتاییترین باوباپیرانی هاوبەشیان یەکێکە لە ئەندرێی کۆبیلا کە لە دەوروبەری ساڵی ١٣٤٧ وەک بۆیارێک لە خزمەت سێمیۆنی یەکەمی مۆسکۆدا بووە. نەوەکانی دواتر بنەچەیەکی بەناوبانگیان بۆ کۆبیلا دیاری کرد. بەپێی مێژوو کۆبیلا کوڕی شازادەی پرۆسی کۆن گلاندا کامبیلا بووە، کە لە نیوەی دووەمی سەدەی ١٣دا هاتۆتە ڕووسیا و لە ئەڵمانییە داگیرکەرەکان هەڵاتووە. یەکێک لە سەرکردەکانی یاخیبوونی پرۆسی کۆن لە ساڵانی ١٢٦٠-١٢٧٤ لە دژی گلاند بوو. فیۆدۆر نیکیتیچ ڕۆمانۆڤ کە لە ساڵانی کۆتایی ١٥٠٠ بۆ ١٦٠٠ بۆیاری مۆسکۆ بووە، لە بنەماڵەی ڕوریکەوە لە ڕێگەی هێڵی مێینەکانەوە هاتووە. دایکی، ئێڤدۆکیا گۆرباتیا-شویسکیا، شازادەیەکی ڕوریکی بوو لە لقی شویسکی، و کچی ئەلێکساندەر گۆرباتی-شویسکی بووە.
دەسەڵات
بەختی خێزانەکە کاتێک بەرزبووەوە کە کچەکەی ڕۆمان، ئەناستازیا زاخارینا، لە ٣ی شوباتی ١٥٤٧ لەگەڵ ئیڤانی چوارەم (ترسناک)، شازادەی گەورەی ڕوریکی مۆسکۆ هاوسەرگیری کرد. بەو پێیەی هاوسەرەکەی نازناوی تزاری وەرگرتبوو، کە بە واتای وشەیی "قەیسەر" دێت، لە ١٦ی کانوونی دووەمی ١٥٤٧ تاجی یەکەمی تزاریتای ڕووسیای لەسەر دانرا. بەڵام دوای ماوەیەک بە شێوەیەکی سەیر کۆچی دوایی کرد و ئەمەش ئیڤانی تووڕە کرد، تزار ئیڤان بە گومانی ئەوەی کە بۆیارەکان خۆشەویستەکەیان ژەهراوی کردبێت، حوکمڕانییەکی تیرۆری لە دژی ئەوان دەستپێکرد. لە نێو منداڵەکانیدا لەلایەن ئەناستازیاوە، گەورەکە (ئیڤان) لەلایەن تزارەوە لە شەڕێکدا کوژرا؛ فیۆدۆری بچووکتر، شازادەیەکی خواپەرست و بێهێز بوو، لە ساڵی ١٥٨٤دا لەگەڵ مردنی باوکیدا تەختی پاشایەتی بە میرات گرت.
بە درێژایی سەردەمی فیۆدۆر (١٥٨٤-١٥٩٨)، زاوای تزار بەناوی بۆریس گۆدونۆڤ و ئامۆزاکانی ڕۆمانۆڤ کێبڕکێیان لەسەر دەسەڵاتی دیفاکتۆی ڕووسیا کرد. لەگەڵ مردنی فیۆدۆری بێ منداڵ، هێڵی ٧٠٠ ساڵەی ڕوریکیدەکان کۆتایی هات. دوای ململانێیەکی درێژخایەن، حیزبی بۆریس گۆدونۆڤ زاڵ بوو بەسەر ڕۆمانۆڤەکاندا و سۆبۆرەکانی زێمسکی لە ساڵی ١٥٩٨دا گۆدونۆڤیان وەک تزار هەڵبژارد، کە زۆربەیان بەهۆی برسێتی یان بە زنجیرەیی مردن. سەرۆکی خێزانەکە، فیۆدۆر نیکیتیچ ڕۆمانۆڤ، دوورخرایەوە بۆ ئەنتۆنیڤ سیسکیو و ناچار کرا بە ناوی فیلارێت نەزرەکانی بژیت.
دیسان بەختی ڕۆمانۆڤەکان بە ڕووخانی شانشینی گۆدونۆڤ لە مانگی حوزەیرانی ساڵی ١٦٠٥دا گۆڕانکارییەکی گەورەی بەسەردا هات، لەگەڵ دەرکردنی سوپای پۆڵەندا لە مۆسکۆ لە ساڵی ١٦١٢، زێمسکی سۆبۆر تاجی ڕووسی پێشکەش بە چەند شازادەیەکی ڕوریکی و گێدیمینی کرد، بەڵام هەموویان ئەو شەرەفەیان ڕەتکردەوە.
لە کاتی پێشکەشکردنی تاجی ڕووسیا، کوڕە تەمەن ١٦ ساڵەکەی فیلارێت، میخائیل ڕۆمانۆڤ کە ئەوکات لە ئیپاتیڤ لە کۆسترۆما دەژیا، لەلایەن دایکیەوە کسێنیا ئیڤانۆڤنا شێستۆڤا ڕازی کرا کە تەختی پاشایەتی وەربگرێت و وێنەی پیرۆزی خاتوونی پیرۆزی سانت تیۆدۆری پێبەخشی. میخائیل هەستی بەوە کرد کە تەختەکەی چەندە مەترسیدارە، هەوڵیدا جەخت لەسەر پەیوەندییەکانی لەگەڵ دوا تزارەکانی ڕوریکیدا بکاتەوە و لە هەموو پرسێکی گرنگدا داوای ئامۆژگاری لە زێمسکی سۆبۆر دەکرد. ئەم ستراتیژە سەرکەوتوو بوو، ڕۆمانۆڤە سەرەتاییەکان بە گشتی لەلایەن خەڵکەوە وەک شەهیدی بێتاوانی تووڕەیی گۆدونۆڤ سەیر دەکران.
قەیرانی خانەدانی
لە شوێنی میخائیل کوڕە تاقانەکەی ئەلێکسی شوێنی گرتەوە کە بە هێمنی وڵاتەکەی لە چەندین کێشەدا بەڕێوەبرد. لەگەڵ مردنی ئەلێکسی، قۆناغێکی ململانێی خانەدانی لە نێوان منداڵەکانی لەلایەن هاوسەری یەکەمی ماریا ئیلینیچنا میلۆسلاڤسکایا (فیۆدۆری سێیەم، سۆفیا ئەلێکسیڤنا، ئیڤانی پێنجەم) و کوڕەکەی لەلایەن هاوسەری دووەمی ناتالیا کیریلۆڤنا ناریشکینا، پیتەری گەورە لە داهاتوودا ڕوویدا. پیتەر لە ساڵی ١٦٨٢ تا مردنی لە ساڵی ١٧٢٥ فەرمانڕەوایی کرد. لە چەندین شەڕی سەرکەوتوودا تزاری فراوانتر کرد بۆ ئیمپراتۆریەتێکی گەورە کە بوو بە زلهێزێکی گەورەی ئەورووپا. ئەو سەرکردایەتی شۆڕشێکی کولتووری کرد کە بەشێک لە سیستەمی کۆمەڵایەتی و سیاسی نەریتخواز و سەدەی ناوەڕاستی بە سیستەمێکی مۆدێرن و زانستی و ئەورووپیی ئاڕاستەکراو و عەقڵانی گۆڕی.
ململانێی نوێی خانەدانیی دوای مردنی پەترۆس هات. تاکە کوڕەکەی کە تا تەمەنی گەورەیی لە ژیاندا مایەوە، تسارێڤیچ ئەلێکسی، پشتگیری لە مۆدێرنکردنی ڕووسیای پیتەر نەکرد. پێشتر دەستگیرکرابوو و دوای ماوەیەکی کەم لە زیندان گیانی لەدەستدا. لە نزیک کۆتایی ژیانیدا، پیتەر توانی نەریتی جێنشینی میراتگرانی پیاو بگۆڕێت، پاشان دەسەڵات کەوتە دەستی هاوسەری دووەمی، ئیمپراتۆر کاترین، کە تا مردنی لە ساڵی ١٧٢٧ فەرمانڕەوایی کرد. پیتەری دووەم، کوڕی تسارێڤیچ ئەلێکسی، تەختی پاشایەتی گرتە دەست بەڵام لە ساڵی ١٧٣٠ کۆچی دوایی کرد و کۆتایی بە هێڵی نێرینەی ڕۆمانۆڤ هێنا. لە شوێنی ئەو ئانای یەکەم کچی برای شیری هاتە سەر تەخت. پێش ئەوەی لە ساڵی ١٧٤٠دا بمرێت، ئیمپراتۆر ڕایگەیاند کە باپیرەزای، ئیڤانی شەشەم، دەبێت شوێنی بگرێتەوە. ئەمەش هەوڵێک بوو بۆ دەستەبەرکردنی هێڵی باوکی، لە هەمان کاتدا نەوەکانی پەترۆسی گەورە لە میراتگری تەختی پاشایەتی دوورخستەوە. ئیڤانی شەشەم لە کاتی جێنشینبوونیدا لەسەر تەختی پاشایەتی تەنها منداڵێکی ساوای یەک ساڵان بوو و دایک و باوکی، دوچێسی گەورە ئانا لیۆپۆڵدۆڤنا و دوک ئەنتۆنی ئۆلریچ لە برونسویک، لە ڕاوێژکار و پەیوەندییە ئەڵمانییەکانیان بێزار بوون. لە ئەنجامدا، دوای ماوەیەکی کەم لە مردنی ئیمپراتۆری ئانا، ئەلیزابێس پترۆڤنا، کچی پیتەری یەکەم، توانی ڕەزامەندی خەڵک بەدەستبهێنێت و ئیڤانی شەشەم لە کودەتایەکدا لە تەختی پاشایەتی لاببات، کە لەلایەن گەلەیەکی پرێۆبراژێنسکی و باڵیۆزەکانی فەرەنسا و سویدەوە ئەنجام درا. ئیڤانی شەشەم و دایک و باوکی دوای چەندین ساڵ لە زیندان گیانیان لەدەستدا.
ماڵی هۆڵشتاین-گۆتۆرپ-ڕۆمانۆڤ
هۆڵشتاین-گۆتۆرپەکانی ڕووسیا ناوی بنەماڵەی ڕۆمانۆڤیان پاراست، جەختیان لەسەر ڕەچەڵەکی دایکی خۆیان لە پیتەری گەورەوە کردەوە، لە ڕێگەی ئانا پترۆڤنا (کچی گەورەی پیتەری یەکەم لەلایەن هاوسەری دووەمیەوە). لە ساڵی ١٧٤٢، ئیمپراتۆری ئەلیزابێسی ڕووسیا کوڕی ئانا، پیتەری کوڕەزای لە هۆڵشتاین-گۆتۆرپ، هێنایە سانت پترسبۆرگ و بە میراتگری خۆی ناساند. لە ساڵی ١٧٦٢، دوای ماوەیەکی کەم لە مردنی ئیمپراتۆر ئەلیزابێس، سۆفیا کە ناوی ڕووسی کاترینی لە کاتی هاوسەرگیریدا وەرگرتبوو، هاوسەرەکەی لەکارخست، بە یارمەتی خۆشەویستەکەی، گریگۆری ئۆرلۆڤ. ئەو وەک حوکمڕانی کردکاترینی گەورە. کوڕەکەی کاترین، پاوڵی یەکەم، لە ساڵی ١٧٩٦ شوێنی دایکی گرتەوە.
سەردەمی خۆسەپێن
پاوڵی یەکەم لە کۆشکەکەی لە سانت پترسبۆرگ لە ساڵی ١٨٠١ کوژرا، ئەلێکساندەر، چووە شوێنی لەسەر تەختی پاشایەتی و دواتر بەبێ ئەوەی کوڕێکی هەبێت مرد. براکەی بەناوی نیکۆلاسی یەکەم تاجی خستە سەری خۆی، و لە ساڵی ١٨٢٥دا بوو بە جێنشینی. هەرچەند پێشتر سەدان سەرباز دەنگیان بە برا گەورەکەی نیکۆلاس، کۆنستنتین پاڤلۆڤیچ دابوو بۆ ئەوەی ببێتە جێنشین، بەبێ ئەوەی بزانن، لە ساڵی ١٨٢٢دا دەستبەرداری جێنشینی بووە. ئەو سەرلێشێواوییە لەگەڵ دژایەتیکردنی نیکۆلاس بۆ سەر پۆستەکەی، بووە هۆی ڕاپەڕینی کانوونی دووەم.
ئەلێکساندەری دووەم کوڕی نیکۆلاسی یەکەم لە ساڵی ١٨٥٥ بوو بە ئیمپراتۆری داهاتووی ڕووسیا، لە ناوەڕاستی جەنگی قرمدا. لە کاتێکدا ئەلێکساندەر پاراستنی ئاشتی لە ئەورووپا و ڕووسیا بە ئەرکی خۆی دەزانی، بەڵام پێیوابوو تەنها سوپایەکی بەهێزی ڕووسیا دەتوانێت ئاشتی بپارێزێت. بە پەرەپێدانی سوپا و پێدانی هەندێک ئازادی بە فینلاند و ئازادکردنی کۆیلەکان لە ساڵی ١٨٦١دا پشتگیرییەکی زۆری جەماوەری بۆ حوکمڕانی بەدەستهێنا.
بەڵام سەرەڕای ناوبانگەکەی، ژیانی خێزانەکەی لە ناوەڕاستی ساڵانی ١٨٦٠ دەستی بە هەڵوەشانەوە کرد. لە ساڵی ١٨٦٤ کوڕە گەورەکەی و میراتگرەکەی، تسارێڤیچ نیکۆلاس، لەناکاو کۆچی دواییان کرد. هاوسەرەکەی، ئیمپراتۆری ماریا ئەلێکساندەرڤنا کە تووشی نەخۆشی سیل بوو، زۆربەی کاتەکانی لە دەرەوەی وڵات بەسەر دەبرد. لە کۆتاییدا ئەلێکساندەر ڕووی لە خاتوونێکی کرد بە ناوی شازادە کاترین دۆلگۆروکی. ڕاستەوخۆ دوای مردنی هاوسەرەکەی لە ساڵی ١٨٨٠ گرێبەستی هاوسەرگیرییەکەی کرد، ئەمەش بۆ شەرعیەتدان بە منداڵەکانیان. بەڵام پێش ئەوەی شازادە کاترین پلەی بەرز بکرێتەوە، لە ١٣ی ئازاری ١٨٨١ ئەلێکساندەر بە بۆمبێکی دەستی تیرۆرکرا کە لەلایەن ئیگناسسی ڕینیڤیسکیەوە فڕێدرابوو. چەندین هاوسەرگیری لەگەڵ ئەندامانی شانشینی سلاڤی یان ئۆرتۆدۆکسی دیکەی حوکمڕان (یۆنان، مۆنتینیگرۆ، سربیا) گرێبەستیان لەگەڵدا کرا. لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا دوو شازادەی ڕۆمانۆڤ ڕێگەیان پێدرا هاوسەرگیری لەگەڵ ئاغا باڵاکانی ڕووسیا بکەن – لە کاتێکدا، تا ساڵانی ١٨٥٠، بە کردەوە هەموو هاوسەرگیرییەکان لەگەڵ شازادە ئەڵمانییەکان بووە.
کوڕەکەی ئەلێکساندەری سێیەم شوێنی ئەلێکساندەری دووەمی گرتەوە. ئەم تزارە، بوو بە دواهەمین ئیمپراتۆری ڕۆمانۆڤ، بەرپرسیار بوو لە چاکسازییە کۆنەپەرستەکان لە ڕووسیا. چاوەڕوان نەدەکرا تەختی پاشایەتی بە میرات بگرێت. کوڕە گەورەکەی، نیکۆلاس، لەگەڵ مردنی ئەلێکساندەری سێیەم بەهۆی نەخۆشی گورچیلە لە تەمەنی ٤٩ ساڵیدا لە تشرینی دووەمی ١٨٩٤ بوو بە ئیمپراتۆر و هاوسەرگیری لەگەڵ ئەلیکس لە هێس-دارمشتات کرد، کە نەوەی شاژن ڤیکتۆریا بوو لە بەریتانیا. هەرچەندە پیاوێکی دڵسۆز بوو، بەڵام مەیلی ئەوەی هەبوو سیاسەتە توندەکانی باوکی وەک خۆی بەجێبهێڵێت.
هاوسەرەکەی، واتە ئەلێکساندرا، هەڵگری جینی هیمۆفیلیا بوو، کە لە داپیرەی دایکیەوە، شاژن ڤیکتۆریا بۆی مابوویەوە. کوڕەکەی، ئەلێکسی، میراتگری تەختی پاشایەتی نەخۆشییەکەی بە میرات گرت و تووشی خوێنبەربوونی درێژخایەن بوو، جیا لەو کوڕە تەنیا چوار کچی تریان هەبوو، دوچێسە گەورەکان ئۆلگا، تاتیانا، ماریا و ئەناستاسیا. شەش جێنشینی تاجی هێڵی هۆڵشتاین-گۆتۆرپ-رۆمانۆڤ بریتی بوون لە: پاوڵ (١٧٩٦-١٨٠١)، ئەلێکساندەری یەکەم (١٨٠١-١٨٢٥)، نیکۆلاسی یەکەم (١٨٢٥-١٨٥٥)، ئەلێکساندەری دووەم (١٨٥٥-١٨٨١)، ئەلێکساندەری سێیەم (١٨٨١-١٨٨١ )، و نیکۆلاسی دووەم (١٨٩٤-١٩١٧).
کەوتنی ڕۆمانۆڤەکان
شۆڕشی شوباتی ساڵی ١٩١٧ بووە هۆی دەستلەکارکێشانەوەی نیکۆلاسی دووەم لە بەرژەوەندی دوکی گەورەی براکەی مایکل ئەلێکساندرۆڤیچ. دووەمیان ڕەتیکردەوە دەسەڵاتی ئیمپراتۆری قبووڵ بکات جگە لەوەی کە دەسەڵاتی ئیمپراتۆری بدات بە حکوومەتی کاتی تاوەکوو ڕاپرسییەکی دیموکراسی لە داهاتوودا ئەنجام بدرێت، ئەمەش بە شێوەیەکی کاریگەر دەسەڵاتی شانشینی ڕۆمانۆڤی بەسەر ڕووسیادا کۆتایی پێهێنا.
دوای شۆڕشی شوبات نیکۆلاسی دووەم و خێزانەکەی لە کۆشکی ئەلێکساندەر لە ماڵەوە زیندانی کران. لە کاتێکدا چەند ئەندامێکی بنەماڵەی ئیمپراتۆری توانیان لەگەڵ حکوومەتی کاتیدا لە پەیوەندییەکی باشدا بمێننەوە و لە کۆتاییدا توانیان ڕووسیا بەجێبهێڵن، نیکۆلاسی دووەم و خێزانەکەی لەلایەن ئەلێکساندەر کێرێنسکییەوە لە مانگی ئابی ساڵی ١٩١٧ لە شارۆچکەی تۆبۆلسکی سیبیریا ڕەوانەی دەربەدەری کران، و لە شۆڕشی ساڵی ١٩١٧ بەلشەفییەکان حکوومەتی کاتییان لەکارخست. لە نیسانی ساڵی ١٩١٨، خێزانی ڕۆمانۆڤ گواسترانەوە بۆ شارۆچکەی یکاتێرینبۆرگ لە ڕووسیا، لە ئۆرال، لەوێ لە ماڵی ئیپاتیڤ دانران. لە شەوی ١٦-١٧ی تەممووزی ١٩١٨، تەواوی بنەماڵەی ڕۆمانۆڤی ئیمپراتۆری ڕووسیا لەگەڵ چەندین کەسی پارێزراویان لەلایەن شۆڕشگێڕانی بەلشەفیکەوە لە سێدارە دران.
ڕۆمانۆڤەکانی هاوچەرخ
کۆمەڵەی خێزانی ڕۆمانۆڤ (RFA) کە لە ساڵی ١٩٧٩ پێکهاتووە، ڕێکخراوێکی تایبەتی زۆربەی نەوەکانی نێرە زیندووەکانی ئیمپراتۆری پاوڵی یەکەمی ڕووسیا (جگە لە ماریا ڤلادیمیرۆڤنا و کوڕەکەی)، بە ئاشکرا دان بەوەدا دەنێن کە هیچ خاوەندارێتییەکی دەسەڵاتیان لە ڕووسیا نییە و پابەندن بە پشتگیریکردن لە کام فۆرمی حکوومەت کە لەلایەن گەلی ڕووسیا هەڵدەبژێردرێت.
