ناوه‌ڕۆك
ناساندن
کودەتای تورکیا لە ساڵی ١٩٨٠ (بە ئینگلیزی: 1980 Turkish coup d'état، بە عەرەبی: انقلاب 1980 في تركيا) کودەتایەکی سەربازی بوو بە سەرۆکایەتی جەنەراڵ کەنعان ئێڤرێن سەرۆکی ئەرکانی گشتی لە دژی حکوومەتی تورکیا، ئەمەش سێیەم کودەتا بوو لە مێژووی کۆماری تورکیادا لەدوای هەریەک لە کودەتاکانی ١٩٦٠ و ١٩٧١.
لە سەردەمی جەنگی سارددا، تورکیا توندوتیژیی سیاسی (١٩٧٦-١٩٨٠) لەگەڵ ئەوپەڕی چەپ و ئەوپەڕی ڕاست هەبوو، (ڕێکخراوی گورگە خۆڵەمێشییەکان) و گرووپە چەکدارە ئیسلامییەکان و دەوڵەت. توندوتیژییەکان بۆ ماوەیەک دوای کودەتاکە دابەزینێکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینی، کە لەلایەن هەندێکەوە پێشوازی لێکرا بەهۆی گەڕاندنەوەی سەقامگیری بە لەسێدارەدانی خێرای ٥٠ کەس و دەستگیرکردنی ٥٠٠ هەزار کەس کە سەدان کەسیان لە زینداندا مردن.
بۆ ماوەی سێ ساڵی داهاتووی کودەتا هێزە چەکدارەکانی تورکیا لە ڕێگەی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانییەوە حوکمڕانی وڵاتەکەیان کرد، پێش ئەوەی دیموکراسی لەگەڵ هەڵبژاردنی گشتیی تورکیا لە ساڵی ١٩٨٣ بگەڕێتەوە. ئەم قۆناغە چڕبوونەوەی ناسیۆنالیزمی تورکیی دەوڵەتی بەخۆیەوە بینی، لەوانەش قەدەغەکردنی زمانی کوردی.
پاشخان
لە حەفتاکانی سەدەی بیست تورکیا بە گێژاوی سیاسی و توندوتیژی تایبەتمەند بوو. لە ساڵانی ١٩٦٨-١٩٦٩ـەوە، سیستمی نوێنەرایەتی ڕێژەیی وایکردبوو کە هەر لایەنێک زۆرینەی پەرلەمان بە ئەستەم بەدەست بهێنێت. بەرژەوەندییەکانی بۆرژوازیی پیشەسازی کە گەورەترین پشکەکانی وڵاتیان بەدەستەوە بوو، لەلایەن چینە کۆمەڵایەتییەکانی دیکەی وەک پیشەسازییە بچووکەکان، بازرگانان، کەسایەتییە دیارەکانی گوندەکان و خاوەن زەوییەکانەوە دژایەتی دەکران، ژمارەیەکی زۆر لە چاکسازییە کشتوکاڵ و پیشەسازییەکان کە بەشێک لە چینی سەرەوەی ناوەڕاست بەدوایاندا دەگەڕان، لەلایەن کەسانی دیکەوە ڕێگرییان لێکرا. لە کۆتایی حەفتاکانی سەدەی بیستەم تورکیا لە دۆخێکی ناسەقامگیردا بوو کە کێشەی ئابووری و کۆمەڵایەتی چارەسەرنەکراوی هەبوو، ڕووبەڕووی کردەوەی مانگرتن بووەوە، هەروەها تووشی ئیفلیجی سیاسەتی پەرلەمانی بوو. تەنانەت ئەنجوومەنی نیشتمانیی گەورەی تورکیا لە ماوەی شەش مانگی پێش کودەتاکەدا نەیتوانیبوو سەرۆکێک هەڵبژێرێت.
لە ساڵی ١٩٧٥ سەرۆکی کۆنەپەرستی پارتی دادپەروەری سولەیمان دەمیرێل، لەلایەن سەرۆکی پارتی کۆماریخوازی گەلی سۆسیال-دیموکراتیک (جەهەپە) بولێنت ئەجەڤیت پۆستی سەرۆک وەزیرانی لێ وەرگیرا. دەمیرێل لەگەڵ پارتی ڕزگاری نیشتمانی (Nationalist Front) و پارتێکی ئیسلامی بە سەرۆکایەتی نەجمەدین ئەربەکان و پارتی بزووتنەوەی ناسیۆنالیستی ڕاستڕەوی توندڕەو (Nationalist Movement Party) هاوپەیمانییەکی پێکهێنا بە سەرۆکایەتی ئەلپارسلان تورکێش.
مەهەپە دەرفەتەکەی بۆ دزەکردنە ناو خزمەتگوزارییە ئاساییشییەکان کەڵک وەرگرت و شەڕی کەمچڕی نێوان لایەنە ڕکابەرەکانی بە شێوەیەکی جددی قورستر کرد. پێدەچوو سیاسەتمەداران نەتوانن ڕێگری لە پەرەسەندنی توندوتیژی لە وڵاتەکەدا بکەن. هەڵبژاردنەکانی ساڵی ١٩٧٧ هیچ براوەیەکی نەبوو. سەرەتا دەمیرێل درێژەی بە هاوپەیمانییەکەی لەگەڵ بەرەی ناسیۆنالیستی دا. بەڵام لە ساڵی ١٩٧٨دا ئەجەڤیت جارێکی دیکە دەسەڵاتی گرتە دەست و دواتر ساڵی ١٩٧٩ جارێکی دیکە دەمیرێل بوو بە سەرۆک وەزیران.
لە کۆتایی حەفتاکانی سەدەی بیستەم توندوتیژی سیاسی بێ وێنە لە تورکیا سەریهەڵدا. ژمارەی گشتیی کوژراوانی ساڵانی حەفتاکان بە پێنج هەزار کەس مەزەندە دەکرێت، کە ڕۆژانە نزیکەی دە تیرۆر دەکرا. زۆربەیان ئەندامی ڕێکخراوە سیاسییە چەپ و ڕاستەکان بوون. ڕێکخراوی گەنجانی مەهەپە، گورگە خۆڵەمێشییەکانی سەروو نەتەوەپەرست، دەیانوت کە پشتگیری لە هێزە ئاسایشییەکان دەکەن. بەگوێرەی گۆڤاری "سێرچلایت"ی دژە فاشیست، لە ساڵی ١٩٧٨دا ٣٣١٩ هێرشی فاشیستی هەبووە، لەو هێرشانەدا ٨٣١ کەس کوژراون و ٣١٢١ کەسیش برینداربوون.
لە دادگای ناوەندی لە دژی ڕێکخراوی چەپی توندڕەوی دەڤریمچی یۆل (ڕێبازی شۆڕشگێڕی) لە دادگای سەربازی ئەنقەرە، تۆمەتباران ٥٣٨٨ کوشتنی سیاسیی پێش کودەتای سەربازییان خستۆتە ڕوو. لە نێو قوربانییەکان هەزار و ٢٩٦ کەسی ڕاستڕەو و دوو هەزار و ١٠٩ کەسی چەپ بوون. کۆمەڵکوژی گۆڕەپانی تەقسیم لە ساڵی ١٩٧٧ و کۆمەڵکوژی باخچەلیڤلەر لە ساڵی ١٩٧٨ و کۆمەڵکوژی مەراش لە ساڵی ١٩٧٨ ڕوویاندا. دوای کۆمەڵکوژی مەراش، یاسای سەربازی لە ١٤ پارێزگا لە کانوونی دووەمی ١٩٧٨ ڕاگەیەندرا، تا کاتی کودەتاکە، یاسای سەربازی درێژکرابووەوە بۆ ٢٠ پارێزگا.
کودەتا
لە ١١ی ئەیلوولی ١٩٧٩، جەنەراڵ کەنعان ئێڤرێن فەرمانی بە ڕاپۆرتێکی دەستنووس لە جەنەڕاڵ حەیدەر سالتیک دەپرسێت سەبارەت بەوەی کە ئایا کودەتایەک لە ئارادایە یان حکوومەت تەنها پێویستی بە هۆشدارییەکی توند هەیە. ڕاپۆرتەکە کە پێشنیاری ئامادەکاری بۆ کودەتا دەکات، لە ماوەی شەش مانگدا پێشکەش کرا. ئێڤرێن ڕاپۆرتەکەی لە ئۆفیسەکەی خۆیدا بە سەلامەتی هێشتەوە. لە ٢١ی کانوونی دووەمدا جەنەراڵەکانی ئەکادیمیای جەنگ کۆبوونەوە بۆ بڕیاردان لەسەر ڕێڕەوی کارکردن. بیانووی کودەتاکە بۆ کۆتاییهێنان بوو بە ململانێ کۆمەڵایەتییەکانی حەفتاکان، هەروەها ناسەقامگیریی پەرلەمانیش. بڕیاریاندا یاداشتێک بۆ سەرکردەکانی حیزب (سولەیمان دەمیرێل و بولەنت ئەجەڤیت) دەربکەن لە ڕێگەی سەرۆک، فەهری کۆروتورک، کە لە ٢٧ی کانوونی دووەم ئەنجامدرا. سەرکردەکان دوای هەفتەیەک نامەکەیان پێگەیشت.
ڕاپۆرتی دووەم کە لە مانگی ئازاری ١٩٨٠ پێشکەش کرا، پێشنیاری کرد کودەتاکە بەبێ دواکەوتنی زیاتر ئەنجام بدرێت، نەوەک ئەفسەرە پلە نزمەکان گومانیان بۆ دروست ببێت و بابەتەکە بخەنە دەستی خۆیان. بڕیار بوو کودەتاکە لە ١١ی تەممووزی ١٩٨٠ ئەنجام بدرێت، بەڵام دواخرا دوای ئەوەی لە ٢ی تەممووزدا پێشنیارێک بۆ دانانی حکوومەتەکەی دەمیرێل متمانەی بەخۆوە بینی. لە کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی باڵای سەربازی لە ٢٦ی ئابدا، وادەی دووەم پێشنیار کرا: ١٢ی ئەیلول.
لە ٧ی ئەیلوولی ١٩٨٠، ئێڤرێن و چوار فەرماندەی خزمەتگوزاری بڕیاریان دا کە حکوومەتی مەدەنی بڕووخێنن. لە ١٢ی ئەیلوولدا ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی، بە سەرۆکایەتی ئێڤرێن لە کەناڵی نیشتمانیدا کودەتاکەی ڕاگەیاند. پاشان یاسای سەربازی بۆ سەرتاسەری وڵات درێژکردەوە، پەرلەمان و حکوومەتی هەڵوەشاندەوە و دەستووری هەڵپەسارد و هەموو پارتە سیاسییەکان و سەندیکاکانی قەدەغە کرد. بانگەوازیان بۆ کەمالیستەکان کرد و خۆیان بە پێچەوانەی کۆمۆنیزم و فاشیزم و جوداخوازی و تائیفەگەری ئایینی پیشان دەدا.
کاتژمێر ٤:٣٠ خولەکی بەیانی لە وتاری ڕادیۆیی دەوڵەتدا ڕاگەیەندرا کودەتا کراوە و پەرلەمان لە کارەکەی دوورخراوەتەوە و وڵاتەکە لە ژێر کۆنترۆڵی هێزە چەکدارەکانی تورکیادایە. بەپێی پەخشی هێزە چەکدارەکان، ئەو کودەتایە بۆ ڕزگارکردنی کۆماری تورکیا بووە لە پارچەپارچەبوونی سیاسی و توندوتیژی و داڕمانی ئابووری کە بەهۆی خراپ بەڕێوەبردنی سیاسییەوە دروست بووە. کەنعان ئێڤرێن وەک سەرۆکی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانی دەستنیشانکرا.
کاریگەریەکانی
لە ڕۆژانی دوای کودەتاکەدا ئەنجوومەنی سەربازی پەرلەمانی هەڵپەسارد و هەموو پارتە سیاسییەکانی هەڵوەشاندەوە و سەرکردەکانیانی دەستگیرکرد. مانگرتنی کرێکاران نایاسایی کرا و سەندیکاکانی کرێکاران ڕاگیرا. پارێزگارە ناوخۆییەکان و سەرۆک شارەوانییەکان و فەرمانبەرانی گشتی بە کارمەندانی سەربازی جێگیرکران. بەپێی باری نائاسایی ڕاگەیەندراو، ئێواران قەدەغەی هاتوچۆ ڕاگەیەندرا و دەرچوون لە وڵات قەدەغە بوو. تا کۆتایی ساڵی ١٩٨٢ زیاتر لە ١٢٠ هەزار کەس زیندانی کرابوون. ئیستەنبووڵ لە نێوان ساڵانی ١٩٨٠ بۆ ١٩٨٤ لەلایەن سێ سەرۆک شارەوانی سەربازییەوە بەڕێوە دەبرا.
کەرتی ئابووری
یەکێک لە کاریگەرییە دیارەکانی کودەتاکە لەسەر ئابووری بوو. لە ڕۆژی کودەتاکەدا لە لێواری داڕماندا بوو، هەڵاوسانی سێ ژمارەیی هەبوو. بێکارییەکی بەرفراوان، و کورتهێنانی درێژخایەنی بازرگانی دەرەکی هەبوو. گۆڕانکارییە ئابوورییەکانی نێوان ساڵانی ١٩٨٠ و ١٩٨٣ دەگەڕێتەوە بۆ تورگوت ئۆزال کە لە ٢٤ی کانوونی دووەمی ١٩٨٠ـەوە کەسی سەرەکی بەرپرسیار بوو لە سیاسەتی ئابووری.
ئامانجی ستراتیژی یەکخستنی تورکیا بوو لەگەڵ "ئابووریی جیهانی"، کە بازرگانییە گەورەکان پشتگیرییان دەکرد، و توانای بەبازاڕکردنی بەرهەم و خزمەتگوزارییەکانی بە کۆمپانیاکانی تورکیا بەخشی لە ئاستی جیهانیدا. لە ماوەی ساڵانی ١٩٨٠-١٩٨٣، ڕێگەی بە نرخی دراوی بیانی درا بە ئازادی هەڵبفڕێت. وەبەرهێنانی بیانی هاندرا. دامەزراوە نیشتمانییەکان، کە لەلایەن چاکسازییەکانی ئەتاتورکەوە دەستپێکرابوون، لابران بۆ ئەوەی کارگە هاوبەشەکان لەگەڵ دامەزراوە بیانییەکان بەشداربن. بەشداری حکوومەت لە ئاستی پێش کودەتاکەدا بە ڕێژەی ٨٥% بوو لە ئابووریدا. هەر دوای کودەتاکە، تورکیا بەنداوی ئەتاتورک و پڕۆژەی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەنادۆڵی زیندوو کردەوە، کە پڕۆژەیەکی چاکسازی زەوی بوو و وەک چارەسەرێک بۆ باشووری ڕۆژهەڵاتی ئەنادۆڵ بەرەوپێش دەچوو. کە گۆڕدرا بۆ بەرنامەی گەشەپێدانی کۆمەڵایەتی و ئابووری فرە کەرت، بەرنامەیەکی گەشەپێدانی بەردەوام، بۆ ٩ ملیۆن کەسی ناوچەکە. ئابووری داخراو کە تەنیا بۆ پێویستی تورکیا بەرهەم هاتبوو، بۆ هەڵمەتێکی بەهێزی هەناردەکردن پاڵپشتی کرا.
فراوانبوونی توندی ئابووری لەم ماوەیەدا بە بەراورد بە ئاستی پێشوو بوو. بەرهەمی ناوخۆیی زۆر لە خوار زۆربەی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئەورووپاوە مایەوە.
دادگاکان
کودەتاکە ئەندامانی هەردوو لایەنی چەپ و ڕاستی کۆکردەوە بۆ دادگاییکردن لە دادگا سەربازییەکان. لە ماوەی زۆر کورتدا ٢٥٠ هەزار تا ٦٥٠ هەزار کەس دەستبەسەر کران. لە نێو دەستگیرکراوەکاندا ٢٣٠ هەزار کەس دادگایی کران، ١٤ هەزار کەس ڕەگەزنامەیان لێسەندرایەوە و ٥٠ کەسیش لە سێدارە دران. جگە لەوەش سەدان هەزار کەس ئەشکەنجە دراون، هەزاران کەسیش بێسەروشوێن بوون. بە گشتی یەک ملیۆن و ٦٨٣ هەزار کەس خرانە لیستی ڕەشەوە. لە نێو ئەو کەسانەی کە دادگایی کران، ئەجەڤیت، دەمیرێل، تورکێش و ئەربەکان بوون کە زیندانی کران و بۆ ماوەیەکی کاتی لە سیاسەت ڕاگیرابوون.
دوای ئەوەی جەنەراڵ کەنعان ئێڤرێن کە سوودی لە چالاکییەکانی گورگە خۆڵەمێشییەکان وەرگرت، سەدان کەسی زیندانی کرد. لەو کاتەدا نزیکەی ١٧٠٠ ڕێکخراوی گورگە خۆڵەمێشییەکان هەبوون لە تورکیا، نزیکەی ٢٠٠ هەزار ئەندامی تۆمارکراو و ملیۆنێک هاوسۆزییان هەبوو. لە تۆمەتبارکردنی مەهەپە لە مانگی ئایاری ساڵی ١٩٨١، حکوومەتی سەربازی تورکیا ٢٢٠ ئەندامی مەهەپە و لقەکانی بە تۆمەتی ٦٩٤ کوشتن تۆمەتبار کرد. دوابەدوای کودەتاکە چاپەمەنی تورکیا ئەو پەیوەندییە نزیکانەی ئاشکرا کرد کە مەهەپە لەگەڵ هێزەکان و ڕێکخراوەکاندا هەیبوو.
دەستوور
لە ماوەی سێ ساڵدا جەنەراڵەکان نزیکەی ٨٠٠ یاسایان دەرکرد بۆ ئەوەی کۆمەڵگەیەکی دیسپلینکراوی سەربازی پێکبهێنن. ئەندامانی کودەتاکە باوەڕیان بە کارنەکردنی دەستووری هەبوو. بڕیاریاندا دەستوورێکی نوێ پەسەند بکەن کە ئەو میکانیزمانە لەخۆ بگرن ڕێگری دەکەن لە کارنەکردنی دیموکراسی. لە ٢٩ی حوزەیرانی ١٩٨١ دەستووری نوێ سنوور و پێناسەی ڕوونی هێنایە ئاراوە.
لە ٧ی تشرینی دووەمی ١٩٨٢ دەستووری نوێ خرایە ڕیفراندۆمەوە، کە بە ٩٢٪ی دەنگەکان قبووڵکرا. لە ٩ی تشرینی دووەمی ١٩٨٢ کەنعان ئێڤرێن بۆ حەوت ساڵی داهاتوو وەک سەرۆک کۆمار دەستنیشانکرا.
ئەنجام
- ٦٥٠ هەزار کەس دەستگیر کران.
- ١،٦٨٣،٠٠٠ کەس خراونەتە لیستی ڕەشەوە.
- ٢٣٠ هەزار کەس لە ٢١٠ هەزار داوای یاساییدا دادگایی کراون.
- ٧ هەزار کەس پێشنیار کران بۆ سزای لەسێدارەدان.
- ٥١٧ کەس سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپێندرا.
- ٥٠ لەوانەی سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا سەپێنراوە (٢٦ زیندانی سیاسی، ٢٣ تاوانبار و ١ چەکداری ئاسالا).
- دۆسیەی ٢٥٩ کەس کە پێشنیار کرابوو بۆ سزای لەسێدارەدان، ڕەوانەی ئەنجوومەنی نیشتمانی کرا.
- ٧١ هەزار کەس بە ماددەکانی ١٤١ و ١٤٢ و ١٦٣ی یاسای سزادانی تورکیا دادگایی کراون.
- ٩٨ هەزار و ٤٠٤ کەس بە تۆمەتی ئەندامبوون لە ڕێکخراوێکی چەپ، ڕاست، ناسیۆنالیست، کۆنەپەرست و هتد دادگایی کران.
- ٣٨٨ هەزار کەس پاسپۆرتیان لێ زەوت کرا.
- ٣٠ هەزار کەس بەهۆی ئەوەی گومانلێکراو بوون لە کۆمپانیاکانیان دوورخرانەوە.
- ١٤ هەزار کەس ڕەگەزنامەیان هەڵوەشایەوە.
- ٣٠ هەزار کەس وەک پەنابەری سیاسی چوونە دەرەوە.
- ٣٠٠ کەس بە شێوەیەکی گوماناوی گیانیان لەدەستداوە.
- بەهۆی ئەشکەنجەدان ١٧١ کەس گیانیان لەدەستداوە.
- ٩٣٧ فیلم قەدەغە کران چونکە بە ناڕەزایی دەرکەوت.
- ٢٣ هەزار و ٦٧٧ کۆمەڵە چالاکییەکانیان ڕاگیرابوو.
- سێ هەزار و ٨٥٤ مامۆستا و ١٢٠ وانەبێژ و ٤٧ دادوەر لە کارەکانیان دوورخرانەوە.
- هێرش کرایە سەر ٣٠٠ ڕۆژنامەنووس.
- ٣ ڕۆژنامەنووس بە گولـلە کوژران.
- ٣٠٠ ڕۆژ ڕۆژنامەکان دەرنەچوون.
- ٣٠٣ حاڵەت بۆ ١٣ ڕۆژنامەی گەورە کرایەوە.
- ٣٩ تەن ڕۆژنامە و گۆڤار لەناوچوون.
- ٢٩٩ کەس لە زینداندا گیانیان لەدەستدا.
- ١٤٤ کەس لە زینداندا بە شێوەیەکی گوماناوی گیانیان لەدەستداوە.
- بەهۆی مانگرتن لە خواردن لە زینداندا ١٤ کەس گیانیان لەدەستدا.
- ١٦ کەس لە کاتی هەڵاتنیاندا تەقەیان لێکرا.
- لە شەڕدا ٩٥ کەس کوژران.
- "ڕاپۆرتی مردنی سروشتی" بۆ ٧٣ کەس درا.
- هۆکاری گیانلەدەستدانی ٤٣ کەس بە "خۆکوشتن" ڕاگەیەندرا.
دواتر
دوای گشتپرسییەکەی ساڵی ٢٠١٠، لێکۆڵینەوەیەک سەبارەت بە کودەتاکەی ١٩٨٠ دەستیپێکرد و لە مانگی حوزەیرانی ٢٠١١دا، جێگری داواکاری گشتی ئەنقەرە کە مۆڵەتی تایبەتی پێدرابوو، داوای لە داواکاری گشتی پێشوو ساسیت کایاسو کرد کە کۆپییەکی تۆمەتبارکردنێک بنێرێت کە بۆ کەنعان ئێڤرێن ئامادەی کردبوو. پێشتر کایاسۆ بەهۆی هەوڵدان بۆ تۆمەتبارکردنی ئێڤرێن لە ساڵی ٢٠٠٣ لە کارەکەی دوورخرابووەوە.
لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٢ دادگایەکی تورکیا تۆمەتەکانی جەنەراڵ کەنعان ئێڤرێن و جەنەراڵ تەحسین شاینکایا کە تاکە سەرکردەی کودەتاکە بوون کە لەو کاتەدا لە ژیاندا بوون، بەهۆی ڕۆڵی ئەوان لە کودەتاکەدا قبووڵ کرد. داواکارانی گشتی داوای سزای هەتاهەتایییان لە دژی ئەو دوو جەنەراڵە خانەنشینە دەرکرد. بەپێی تۆمەتبارکردنەکە، لە ماوەی دوای کودەتاکەدا، بە گشتی ١٩١ کەس لە دەستبەسەریدا گیانیان لەدەستداوە، بەهۆی کردەوەی "نامرۆڤانە". دادگاییکردنەکە لە ٤ی نیسانی ٢٠١٢ دەستیپێکرد. لە ساڵی ٢٠١٢ دۆسیەیەکی دادگا لە دژی شاینکایا و کەنعان ئێڤرێن دەستیپێکرد کە پەیوەندی بە کودەتا سەربازییەکەی ساڵی ١٩٨٠ەوە هەبوو. هەردووکیان لە ١٨ی حوزەیرانی ٢٠١٤ لەلایەن دادگای ئەنقەرە سزای زیندانی هەتاهەتایییان بەسەردا سەپێندرا. بەڵام هیچ کام لەو دوو کەسە ڕەوانەی زیندان نەکراون چونکە هەردووکیان بۆ چارەسەری پزیشکی لە نەخۆشخانەکان بوون. شاهینکایا لە نەخۆشخانەی ئەکادیمیای پزیشکی سەربازی گولهانێ لە حەیدەرپاشا، ئیستەنبووڵ لە ٩ی تەممووزی ٢٠١٥ کۆچی دوایی کرد. ئێڤرێن لە ٩ی ئایاری ٢٠١٥ لە نەخۆشخانەیەکی سەربازی لە ئەنقەرە لە تەمەنی ٩٧ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.
