ناوه‌ڕۆك
ناساندن
یاریزانی بەرگری، بەرگریکار یان یاریزانی دیفاع (بە ئینگلیزی: Defender، بە عەرەبی: المدافع) یەکێکە لە یاریزانانی یاریی تۆپی پێ، ئەرکی بەرگری و بەرپەرچدانەوەی هێرشبەرانی ڕکابەرە بۆ ئەوەی نەهێڵێت بەهیچ شێوەیەک گۆڵ تۆمار بکەن بە هەر شێوەیەک و بەشێکی جەستەی بێت جگە لە دەستەکانی.
جۆرەکانی بەریگریکار
دڵی بەرگری
دڵی بەرگری یان سەنتەر-پشت (بە ئینگلیزی: Centre-back) ئەو یاریزانەیە کە ڕاستەوخۆ بەرگری لە هێڵی سزا دەکات لەبەردەم گۆڵدا و هەوڵ دەدات ڕێگە لە یاریزانە ڕکابەرەکان بگرێت بەتایبەتی سەرەڕم و هێرشبەرەکان کە گۆڵ بکەن. ئەمەش بە ڕێگری لە شووت، دەستتێوەردان و ڕێگەگرتن لە پاسەکان و ڕێگرتن لە تۆپی سەر و هێرشکردن بۆ پێشەوە بۆ هەڵوەشاندنەوەی تێپەڕاندنی تیمی بەرامبەر. کاتێک تۆپەکەی لایە، بە گشتی پێشبینی دەکرێت کە دڵی بەرگری پاسی درێژ و ورد بۆ هاوتیمەکانی بکات یان پاسێک بدات کە ڕێگری لێ نەکرێت لەلایەن هێرشبەرانی تیپی بەرانبەرەوە. بۆ نموونە دەکرێت شووتێکی بەرز لێ بدات بۆ دوورخستنەوەی تۆپ لە نزیک گۆڵی خۆیان بۆ نزیکبوونەوە لە گۆڵی بەرانبەر و دوورخستنەوەی ئەگەری هێرش و کۆبوونەوەی زیاتری یاریزانانی تیپەکەی و خۆڕێکخستنەوەیان. نموونەی کۆمەڵێک لەم یاریزانانەش: (سێرجۆ ڕامۆس، جۆرجیۆ کیلینی، لیۆناردۆ بۆنۆچی، ئەندریا بارزالی، مەهدی بن عەتیە، جۆن تێری، ڕافائێل ڤاران، داڤید لویز، داڤید سیلڤا).
لە کاتی یاریکردنی ئاساییدا، پشتەوەی ناوەند چاوەڕوانی ئەوەی لێ ناکرێت گۆڵ تۆمار بکات. بەڵام کاتێک تیمەکەیان گۆشەیەک یان کۆمەڵێک تۆپی جێگیری تری وەک لێدانی ڕاستەوخۆ جێبەجێ بکەن، ڕەنگە دڵی بەرگری بەرەو ناوچەی هێڵی سزای ڕکابەری بڕواتە پێشەوە و گۆڵ تۆمار بکات. هەندێک یاریزانی ناوەڕاستی بەرگرییش بە لێدانی ڕاستەوخۆ و لێدانە بەهێزەکانیان لە دوورەوە ناسراون.
لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا زۆرێک لە تیپەکان دوو یان سێ دڵی بەرگری لە هێڵی سزادا جێگیر دەکەن، هەریەک لە ڕێکخستنەکانی (4–2–3–1 و 4–3–3 و 4–4–2) خاوەنی یاریزانی دڵی بەرگریین.
یاریزانی ئازاد
یاریزانی لیبێرۆ، گەسک‌لێدەر یان یاریزانی ئازاد (بە ئیتاڵی: libero، بە ئینگلیزی: Sweeper) ئەو دڵی بەرگریەکی فرەجۆرترە کە ڕێڕەوی تۆپەکە تێک دەدات ئەگەر ڕکابەرەکە بتوانێت بە هێڵی بەرگریدا تێبپەڕێت. ئەم سەنتەرە نەرمترە لە بەرگریکارانی تر کە پابەندن بە چاودێریکردنی ڕکابەرەکانیان. بەم هۆیەوە هەندێک جار بە (لیبەرۆ یان لێبێرۆ) ناودەبرێت کە وشەیەکی ئیتاڵییە بە واتای (ئازاد). لیبەرۆی مۆدێرن تایبەتمەندی بەرگری هەیە و توانای دۆزینەوەی ڕکابەری هەیە لە کاتی هێرشی هەڵگەڕاوە بە هەڵگرتنی تۆپەکە یان یاریکردنی لە پشتەوە. هەندێک لە یاریزانانی لیبێرۆ بەرەو ناوەڕاستی یاریگا پێشڕەوی دەکەن و تۆپەکە بەرەو پێشەوە دابەش دەکەن، لە کاتێکدا ئەوانی تر ڕێ لە پاسەکان دەگرن و تۆپەکە لە ڕکابەرەکە دەردێنن بەبێ ئەوەی پێویست بکات دەستوەردان بکات لە دروستکردنی هێرشدا. ئەگەر لیبێرۆ بۆ دابەشکردنی تۆپەکە بەرەو پێشەوە بڕوات، ئەوا پێویستی بە گەڕانەوەی خێرا دەبێت بۆ شوێنەکەی. لە ڕۆژگاری ئەمڕۆدا کەمتر لە یانەکان ئەم یاریزانە بەکاردێنن.
بەناوبانگترین ئەو یاریزانانەی لەم شوێنەدا یارییان کردووە: (فرانز پیکنپاوەر، گایتانۆ شیرێیا، مۆرتن ئۆڵسن، ئیلیاس فیگیروا). هەروەها گیۆرجیۆ ماسترۆباسکوا زیاتر ناسراوە بە شۆرشگێڕی ڕۆڵی لیبەرۆ لە ئیتاڵیا لە ماوەی ساڵانی 1970کاندا.
کۆتا بەرگری
بەرگری کۆتایی (بە ئینگلیزی: Full-back، بە عەرەبی: الظهير) ڕووبەرێکی فراوان دادەپۆشێت و بەشێوەیەکی نەریتی لە بەرگریدا دەمێنێتەوە لە هەموو کاتەکاندا. لە هەر لایەکی یاریگا یەک کۆتا بەرگری لێیە هاوشانی ئەو چەند بەرگرییەی تر کە ژمارەیان لە چوار کەمترە. هەندێک کاتیش ئەم یاریزانە دەرناکەوێت و لەجێی ئەو تەنیا دڵی بەرگری دادەنرێن.
لە یاری مۆدێرندا، هێڵی دواوە یان بەرگری کۆتایی ڕۆڵێکی هێرشبەرانەتر دەگێرێت وەک لە ڕابردوو، زۆربەی کات لە باڵەکاندا دەردەکەون و هێرش دروست دەکەن، هەروەها کۆمەڵێک ئەرکیان هەیە وەک:
- ڕاکردن بەبێ تۆپ لە بۆشاییە بەتاڵەکاندا و دروستکردنی پاسی خێرا بۆ ناوچەی هێڵی سزای ڕکابەرەکە.
- شپرزکردنی یاریزانی هێرشبەری بەرانبەر بۆ ئەوەی هیلاک ببێت و کاریگەرییەکی ئەوتۆی لەسەر دڵی بەرگری نەبێت.
- زۆر جار لێدانی ئاوت ئەنجام دەدات.
- چاودێری باڵەکان و یاریزانانی تری هێرشبەر بکەن. پشتەکان بەگشتی پابەند نابن بە چاودێریکردن لە ناوەڕاستی یاریگا. ئەوان ئامانجیان دەرکردنی ئەو هێرشبەرانەیە کە هەڕەشەن بۆ گۆڵ و تۆڕی تیپەکەیان.
- هێشتنەوەی دیسپلینی تاکتیکی بە دڵنیابوون لەوەی کە هاوکارەکانی تر لە هێڵی بەرگری تێناپەڕن.
باڵی پشتەوە
باڵی پشتەوە (بە ئینگلیزی: Wing-back، بە عەرەبی: الجناح الخلفي) جۆرێکی جیاوازە لە یاریزانی کۆتا بەرگری بەڵام لەگەڵ ئەرکێکی زیاتری هێرشبردن. بالەکان زۆرجار لەگەڵ ٣ یاریزانی تری بەرگریکار دڵی هێڵی سزا بەکاردێن، هەندێک جاریش وەک یاریزانی ناوەڕاست پۆلێن دەکرێن نەک بەرگریکار. بەڵام تەنیا کاتێک دەکرێت بەکاربێت کە یاریزانی دڵی بەرگری بوونی هەبێت وەک ڕێکخستنی (٤-٣-٣) کە باڵی دواوە زۆر دەڕواتە پێشەوە و بۆشاییەکانی هێرشبردن پڕ دەکاتەوە. ئەو یاریزانانەی لێرەدان زۆر هاتووچۆ دەکەن و دەبێت خێراییەکی باشیان هەبێت بۆ ئەوەی یاریدەری هەردوو بەرگری و هێرش بن.
لە بەناوبانگترین ئەو یاریزانانەی لێرەدا یارییان کردووە: (کافۆ، سێرجینۆ، دانی ئەلڤێس، ڕۆبێرتۆ کارلۆس، خوان پابلۆ سۆرین، ئەندریاس پریمە، ئەنتۆنیۆ بیناریڤۆ، ئەنجێلۆ دلی لیڤیۆ).
